‘Als de pieper gaat, laat ik alles vallen’

Moest je in het begin nog heel bewust makkelijke kleding naast je bed klaar leggen, de sleutels bij de deur hangen en de fiets met de neus richting de kazerne zetten, haar inzet bij de vrijwillige brandweer in Bennekom is inmiddels een ‘way of life’ geworden, zegt Annette Welgraven.

“Eigenlijk is het allemaal de schuld van de EHBO”, zegt Annette met een grote grijns. Met het diploma op zak, zette ze zich regelmatig in bij EHBO-posten op evenementen. “Ik vond er alleen niet de uitdaging die ik zocht.” De oproep op Facebook voor nieuwe vrijwilligers voor de brandweer zette haar aan het denken en na een gesprek en toelatingstest mocht ze aan de tweejarige studie beginnen. “De toelatingstest vond ik al pittig, maar toen wist ik nog niet wat mij bij de officiële test te wachten stond! Met pak, ademlucht*), helm en schoenen ben je al gauw 25 kilo zwaarder. Ze slaagde met vlag en wimpel voor het diploma ‘Manschap’ en volgens haar gevoel zit ze al eeuwen bij de club, maar de officiële telling is vijf jaar.
Vrijwillig
“Wij zitten hier niet op een brand te wachten hoor. Veel van ons hebben hiernaast nog een baan, maar als de pieper af gaat, dan laten we alles vallen.” De brandweer in Bennekom bestaat uit een team van zestien personen dat elke donderdag bij elkaar komt. Alle facetten komen op die avonden naar voren, soms alleen theorie over bijvoorbeeld asbest, maar vaak genoeg ook pandjes blussen om te oefenen. Natuurlijk is er een onderscheid tussen een keukenbrand en een pand dat op een bedrijventerrein in vlammen opgaat. “Toch ben ik elke keer weer onder de indruk van het brandverloop.”

Waakzaamheid
Afgelopen jaar heeft Bennekom (binnen de gemeente Ede) 106 uitrukken gehad waarvan 25 reanimaties, 60 keer technische hulpverlening zoals het bevrijden van slachtoffers uit hun voertuigen en daarnaast diverse branden. Ook het assisteren van politie en ambulance hoort erbij. “De brandweer is vaak als eerste ter plaatse.” Nabespreking is ook heel belangrijk, vindt de brandweervrouw. “Vooral de reanimaties kunnen ingrijpend zijn. Dan is het goed om waakzaam te zijn naar elkaar toe. Ongeveer twee jaar geleden was er een reanimatie van een baby van drie maanden op een kinderdagverblijf. Een van mijn collega’s was net vader geworden en hij heeft op zijn verzoek niet bij de reanimatie geholpen, maar wel de traumahelikopter binnengeloodst en contact onderhouden met alle overige hulpdiensten. Dat is het mooie van het onderdeel uitmaken van een team.”

Indruk
Nog in haar stageperiode bij de brandweer werd ze opgeroepen bij een vrouw die zichzelf in het centrum in brand had gestoken. “Ze krijste en had veel pijn. Ik ben toen tegen haar gaan praten en gaandeweg werd ze kalmer en uiteindelijk relatief rustig naar het ziekenhuis gebracht. Helaas heeft ze het niet overleefd. Toch ben ik dankbaar dat ik het kon en mocht doen.” Het begeleiden van slachtoffers is wel ‘haar dingetje’ zegt Annette. “Een jongen was tegen een boom gereden in Wageningen. Ik doe dan mij best om het slachtoffer rustig te houden, hem erdoorheen te loodsen en te waarschuwen dat we een ruitje in moeten tikken. Je houdt ze bij de les en daarnaast leidt je ze ook af.”

Verschillen
De verschillen met de EHBO zijn groot. Ervan uitgaande dat EHBO vooral om passantenhulpverlening gaat, is het onbekend wanneer en wat je als EHBO’er tegenkomt. Bij de brandweer staat dit altijd op je pieper vermeld en kun je onderweg alvast bedenken welk materiaal je nodig hebt en wat je ongeveer kunt verwachten. “Waar een ander van wegloopt, daar gaan wij juist naartoe.”

Nazorg
“Een tijdje heb ik overwogen om te stoppen met EHBO, maar toch besloten om door te gaan. Ten eerste is het een heel gezellige groep mensen bij EHBO vereniging de Samaritaan in Ede en daarnaast steek je er eigenlijk altijd wel wat van op. Ik zou alle EHBO verenigingen toch wel willen oproepen om meer te doen aan nazorg. Mensen denken vaak dat ze het wel zonder hulp kunnen, maar slapen vervolgens slecht en worden steeds prikkelbaarder. Dat zijn tekens om in de gaten te houden. De brandweer heeft het Collegiaal Brandweer Ondersteuningsteam (CBOT). Deze collega’s zijn speciaal opgeleid om reacties op schokkende gebeurtenissen in goede banen te leiden. “Ik maak daar zelf ook deel van uit. Belangrijk is dat het geen enkele drempel heeft, met slachtofferhulp ligt die er vaak wel. Wanneer we met burgerhulpverleners te maken hebben, kunnen ze altijd na afloop mee naar de kazerne voor nabespreking en evaluatie. Dat kan voorkomen dat je er nog langere tijd last van gaat hebben.”

Jij maakt het verschil
“Kijk anders eens bij de brandweer in jouw dorp of stad. Er zijn nooit genoeg vrijwilligers, maar wel veel verschillende taken. Het is dankbaar werk, je kunt echt het verschil maken. Het is dat mijn kinderen toen nog klein waren, maar eigenlijk had ik dit twintig jaar eerder moeten doen”, zegt Annette Welgraven van de vrijwillige brandweer in Bennekom.

*) Ademlucht (vroeger perslucht genoemd) is samengeperste lucht, geschikt voor gebruik in een ademluchttoestel. Perslucht is samengeperste mogelijk vervuilde lucht, en wordt onder andere gebruikt om onderdelen mee schoon te blazen, banden mee op te pompen, en motoren mee aan te drijven.